Categorie: G woorden

Profeten brengen hun boodschap vaak in de vorm van een parabel. Gelijkenis is een synoniem voor parabel. Het zijn beeldverhalen waarin dieren, bomen en/of mensen een rol spelen in dienst van het onderwijs dat de verteller wil geven aan zijn toehoorders.

Jezus heeft ook in gelijkenissen gesproken, zelfs zo vaak dat Matthéüs in zijn evangelie schreef dat Jezus niet anders dan in gelijkenissen sprak, zodat de profetie ”Ik zal Mijn mond opendoen door gelijkenissen; Ik zal voortbrengen dingen, die verborgen waren van de grondlegging der wereld.” (Matthéüs 13:35) in vervulling zou gaan.

Toch was het doel van het gebruik van gelijkenissen bij Jezus anders. Jezus gebruikte de gelijkenis niet alleen als een verduidelijking van het door Hem gegeven onderwijs. Hij gebruikte een gelijkenis ook om de boodschap verborgen te houden en dat viel op. Klaarblijkelijk deed Hij dat bij eerdere gelijkenissen, zoals bijvoorbeeld “De lamp onder de korenmaat” (Matthéüs 5:14) en de gelijkenis van “Nieuwe wijn in oude zakken” (Matthéüs 9:17) niet. Pas toen Hij uit het huis ging en aan de zee zat (Matthéüs 13:1), veranderde dat. De discipelen vroegen dan ook in Matthéüs 13:10 “Waarom spreekt Gij tot hen door gelijkenissen?” Het antwoord van de Jezus was niet een onderwijskundige onderbouwing, maar met de woorden uit vers 11 wordt duidelijk dat Hij juist niet wilde dat de gelijkenis door iedereen begrepen werd. (Matthéüs 13:11) En Hij, antwoordende, zeide tot hen: Omdat het u gegeven is, de verborgenheden van het Koninkrijk der hemelen te weten, maar dien is het niet gegeven. Dit verduidelijkte dus juist niet en de discipelen moesten dan ook vaak de gelijkenis door Jezus alsnog uitgelegd krijgen.

---

Gelijkenissen in de Bijbel

Oude Testament	Bijbeltekst
Het ooilam	2 Samuël 12:1-4
De weduwe en haar twee zonen	2 Samuël 14:1-11
De ontsnapte gevangene	1 Koningen 20:35-40
De wijngaard en de druiven	Jesaja 5:1-7
De adelaar en de wijnstok	Ezechiël 17:3-10
De leeuwenwelpen	Ezechiël 19:2-9

Nieuwe testament
Gelijkenissen van Christus Jezus	Matthéüs	Markus	Lukas
Nieuwe stof op oude kleding	9:16	2:21	5:36
Nieuwe wijn in oude zakken	9:17	2:22	5:37-38
De twee fundamenten	7:24-27		6:47-49
De twee schuldenaren			7:41-43
De zaaier	13:3-8	4:3-8	8:5-8
De lamp onder de korenmaat	5:14-15	4:21-22	8:16; 11:33
De barmhartige Samaritaan			10:30-37
De aandringende vriend			11:5-8
De rijke dwaas			12:16-21
De wachtende dienaren			12:35-40
De verstandige rentmeester			12:42-48
De onvruchtbare vijgenboom			13:6-9
Het mosterdzaadje	13:31-32	4:30-32	13:18-19
Het zuurdesem	13:33		13:20-21
De eerste en de laatste plaats			14:7-14
De onwillige bruiloftgasten	22:2-14		14:16-24
De kostenberekening			14:28-33
Het verloren schaap	18:12-13		15:4-6
De verloren munt			15:8-10
De verloren zoon			15:11-32
De onrechtvaardige rentmeester			16:1-8
De rijke man en de arme Lazarus			16:19-31
De heer en de knecht			17:7-10
De onrechtvaardige rechter			18:2-5
De Farizeeër en de tollenaar			18:9-14
De talenten (of ponden)	24:14-30		19:12-27
De onrechtvaardige pachters	21:33-41	12:1-9	20:9-16
De bladeren van de vijgenboom	24:32-33	13:28-29	21:29-31
De teruggekeerde huiseigenaar		13:34-36
Het groeiende zaad		4:26-29
Het zaad en de akker	13:24-30
De verborgen schat	13:44
De kostbare parels	13:45-46
Het sleepnet	13:47-48
De ondankbare schuldenaar	18:23-34
De arbeiders in de wijngaard	20:1-6
De twee zonen	21:28-31
De wijze en dwaze maagden	25:1-13
De schapen en de bokken	25:31-36

---

Zoekterm

Gelijkenis(sen)

---

Vertalingen

Engels: parables

Duits: Gleichnisse

Hebreeuws: NVT

Grieks: παραβολή

---

Betekenis

van Dale

gelijkenis ge·lij·ke·nis de (v.)

4· zinnebeeldig verhaal om een zedelijke waarheid aanschouwelijk te maken, m.n. die waarvan Jezus zich bediende bij zijn evangelieprediking

4· De gelijkenis van de verloren zoon (vgl. Luc. 15:11-32)
5· dichterlijke vergelijking
synoniem: parabel

Strong

G3850 παραβολή parabole (pa-ra-ɓo-lee’) n.

1. a similitude (“parable”).
2. (symbolic) fictitious narrative (of common life conveying a moral), apothegm or adage.

from G3846
KJV: comparison, figure, parable, proverb
Root(s): G3846

---

Typologie

De woorden zelf hebben geen typologische betekenis.

---

Bijbelverzen

De woorden komen in 53 bijbelverzen voor:

God is de allerhoogste entiteit die hemel, aarde, engelen, dieren en mensen geschapen heeft en Zichzelf in de eerste plaats heeft geopenbaard in Zijn Zoon Jezus Christus en door zijn geschreven Woord, de Bijbel. Wedergeboren christenen worden kinderen van God genoemd.

De namen waarmee God Zichzelf bekendmaakt, zijn verschillend.

1. Elohim, God
   Is de Pluralis majestatis, majesteitsmeervoud of koninklijk meervoud van het woord Eloah en wordt het meest in de Bijbel gebruikt. Het wordt gebruikt als duidelijk is dat het gaat om de ene ware God, de Schepper, met wie de mens te maken heeft, de allerhoogste Godheid. (Genesis 1:1-31). Elohim wordt ook gebruikt als naam voor valse goden (Leviticus 19:4).
2. El, ‘de sterke of machtige’
   Het wordt vaak voor God gebruikt, vooral in Job en in de Psalmen (Job 5:8; Psalmen 22:1) en voor de Heer Jezus (Jesaja 9:6). El wordt ook gebruikt voor het aanduiden van valse goden (Psalmen 81:9).
3. Jehovah, ‘HEERE,
   Dit is een naam die in relatie met de mens wordt gebruikt en dan vooral met het volk Israël. Jehovah is afgeleid van havah, wat ‘bestaan’ betekent en kan breder worden vertaald met ‘Hij die is, die was en die komen zal’. God openbaart Zichzelf als de altijd bestaande, de eeuwige. Hij die altijd dezelfde is: vgl. Hebreeën 1:12.
   De naam Jehovah wordt zelden in vertalingen gebruikt. Op vier plaatsen wordt in de King James Bible de naam Jehovah gebruikt (Éxodus 6:8; Psalmen 83:18; Jesaja 12:2; Jesaja 26:4).
4. Jah en Jahwe (JHWH)
   In de joodse traditie wordt de naam van God in teksten wel gespeld als (JHWH), maar wordt nooit uitgesproken: in plaats daarvan wordt adonai gezegd. Uitgaande van wat bekend is over het oude Hebreeuws en van uitspraken die in andere talen uit die tijd over de joodse godsdienst werden gedaan is “jahwe(h)” of misschien “ja(h)” de meest waarschijnlijke uitspraak.
5. Shaddai, ‘de Almachtige’
   Dit is een andere naam van God en wordt vaak met Almachtige vertaald, vooral in het boek Job (Job 6:4, Job 6:14; Psalmen 68:14). Shaddai was de naam waarmee Hij vooral bekend was bij de aartsvaders, als El Shaddai, God almachtig (Éxodus 6:3). Dit vers wil niet zeggen dat de aartsvaders niet van de naam van Jehovah hadden gehoord, maar zij kenden God niet onder de naam Jehovah.
6. Elyon, ‘de Allerhoogste’
   Dit is een andere naam van God (Deuteronomium 32:8).
7. Adon en Adonai, en het meervoud Adonim, worden allemaal vertaald met ‘Heer’ (Richteren 6:15).

---

Zoekterm

God

---

Vertalingen

Engels: God

Duits: Gott

Hebreeuws:  אֱלֹהִים

Grieks:  θεός

---

Betekenis

van Dale

I

1. (bij monotheïsten) het Opperwezen, de Schepper, de Geest waardoor en waarin alles is, m.n. het opperwezen van joden en christenen
2. (vooral bij katholieken vaak) Christus

II

• soortnaam voor een bovenmenselijk, machtig en aanbiddelijk wezen, die vooral gebruikt wordt als eigennaam voor de god van Israël. In het Hebr. Elohiem. (Gen. 1:1)

Strong  (via The Word)

H430 אֱלֹהִים ‘elohiym (el-o-heem’) n-m.
אֱלֹהֵי ‘elohiy (el-o-hee’) [alternate plural]

1. (literally) supreme ones.
2. (hence, in the ordinary sense) gods.
3. (specifically, in the plural, especially with the article) the Supreme God (i.e. the all supreme).
4. (sometimes) supreme, used as a superlative.
5. (occasionally, by way of deference) supreme magistrates, the highest magistrates of the land.
6. (also) the supreme angels (entities of unspecified type).
   

KJV: angels, X exceeding, God (gods)(-dess, -ly), X (very) great, judges, X mighty.
Root(s): H433
Compare: H5945, H7706, H8199, H4397

G2316 θεός theos (the-os’) n.

1. (properly, in Greek) a god or deity. a supernatural, powerful entity (real or imagined).
2. (by Hebraism, especially with G3588) God, the Supreme Being, the Creator, the God of Abraham, Isaac, and Jacob, Yahweh by name.
3. (figuratively) a supreme magistrate (in the land).

KJV: X exceeding, God, god(-ly, -ward)
See also: G2304, G2299, G3588, H430

---

Typologie

Geen duidelijke typologische betekenis bekend.

---

Bijbelverzen

De naam God komt in 2563 bijbelverzen voor.