Geld


Vanouds betaalde men elkaar met stukken zilver waarvan het gewicht de waarde bepaalde (Gen. 23:16; Jer. 32:9). Het hebr. woord voor zilver késéf wordt dan ook vaak vertaald met: geld. Een standaard-gewicht van 8,4 gram heeft de sjeqel, de sikkel, de gera was ‘/20 sikkel (Ex. 30:13; Ex. 45:12). Een mme was 50 (of 60) sikkels waard (Ez. 45:12) en 60 mines waren gelijk aan een talent (Ex. 25:39; 2 Sam. 12:30). Een talent zilver of goud woog dus ± 3 kg. Een halve sikkel heette beka (Ex. 38:26).
Sinds de perzische tijd (± 450 v. Chr.) kent men munten met gewichts- of waardeaanduiding. De oudste munt die in de bijbel wordt genoemd, is de drachme (Ezra 2:69) ook wel dariek geheten (1 Kron. 29:7; Ezra 8:27). De meest genoemde munt in het n.t. is de romeinse denarius (di. 4e munt die tien ‘as’ waard is). NBG vertaalt met een oud nederlands woord ‘schelling’ (Matt. 18:28; 20:2 vv; 22:19). De drachme wordt genoemd in de gelijkenis van de verloren ‘penning’ (Luk. 15:8 v). NBG spreekt van de verloren schelling. In het verhaal van Petrus en de inners van het ‘hoofdgeld’ worden de laatsten de ontvangers van de di-drachme genoemd, de dubbele drachme (NBG: hoofdgeld, Matt. 17:24). Gevonden wordt een stater, een Grieks zilverstuk met een waarde van 4 drachmen, de tetradrachme (SV stater; NBG zilverstuk). Volgens een Griekse vertaler van het o.t. is de drachme een halve sikkel, en een stater een sikkel (een tetradrachme). De duit waarvoor 2 mussen worden verkocht, is een assarion of as, een klein koperstukje (Matt. 10:29). De helft daarvan is een lepton (SV ‘oort’) waarvan een weduwe er twee in een offerkist werpt (Mare. 12:42).
In de gelijkenis van de ‘ponden’ gaat het om minen (Luc. 19:13 vv) en in die van de talenten om de kilo’s baar zilver, die ook in het o.t. vermeld worden (Matt. 25:15 vv; vgl. 18:24).
De hagelstenen van één talent gewicht zijn dus indrukwekkende klompen ijs (Openb. 16:21). Niet dan met het grootst mogelijke voorbehoud kan men de geldswaarde van de genoemde munten in guldens aanduiden. De waardering van arbeid en goederen in vroeger tijd is moeilijk te schatten. En ook onze gulden is niet waardevast.

Deel dit artikel op: